Ngày hôm qua, cổ phiếu của Intel đã trải qua một cú sốc lớn khi giảm 30% chỉ trong vòng 24 giờ, kéo theo thiệt hại 39 tỷ USD về vốn hóa thị trường. Vụ việc này xảy ra cùng lúc với việc Intel phải đối mặt với các vụ kiện tập thể liên quan đến sự cố của dòng vi xử lý Raptor Lake.
Theo báo cáo từ Tom’s Hardware, các vụ kiện tập thể này liên quan đến việc Intel bị cáo buộc bán các vi xử lý Raptor Lake thế hệ 13 và 14 bị lỗi, gây ra tình trạng không ổn định và hư hỏng không thể khắc phục. Nhiều người dùng và nhà phát triển game đã phản ánh về tình trạng các hệ thống sử dụng vi xử lý này thường xuyên bị sập và gặp lỗi nghiêm trọng.
Trong một động thái nhằm xoa dịu khách hàng, Intel đã thông báo sẽ gia hạn bảo hành thêm hai năm cho các vi xử lý bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng và các nhà đầu tư vẫn không yên tâm về quyết định này cũng như cách mà Intel giải quyết triệt để vấn đề.
Tình hình của Intel còn trở nên nghiêm trọng hơn khi công ty phải đối mặt với sự suy giảm niềm tin từ phía cổ đông và khách hàng. Báo cáo từ OSnews cho thấy rằng các bản cập nhật microcode và BIOS mới nhất của Intel vẫn không thể khắc phục hoàn toàn các vấn đề ổn định của dòng vi xử lý Raptor Lake. Thậm chí, nhiều công ty đã bắt đầu chuyển sang sử dụng vi xử lý của AMD do tỷ lệ lỗi thấp hơn rất nhiều.
Ngoài ra, Intel cũng đã thông báo kế hoạch cắt giảm 15.000 nhân viên trên toàn cầu và báo cáo lỗ trong quý II năm nay, càng làm tăng thêm lo ngại từ phía cổ đông về khả năng duy trì vị thế của công ty trong thị trường vi xử lý.
Trước tình hình này, Intel cần phải có những biện pháp khắc phục mạnh mẽ và hiệu quả để khôi phục lại niềm tin từ phía khách hàng và cổ đông, nếu không muốn đối mặt với nguy cơ bị các đối thủ vượt mặt trong cuộc đua công nghệ vi xử lý.
Google đã rút quảng cáo “Dear Sydney” sau làn sóng phản đối mạnh mẽ, chỉ trích Google vì đánh giá sai mức độ quan trọng của biểu hiện chân thành từ con người. Quảng cáo này giới thiệu một người cha sử dụng chatbot Google Gemini để giúp con gái mình viết một bức thư người hâm mộ gửi đến ngôi sao điền kinh Olympic Sydney McLaughlin-Levrone. “Tôi khá giỏi trong việc sử dụng từ ngữ,” người cha nói, “nhưng lần này phải thật hoàn hảo.” Sau đó, chatbot Gemini viết một bức thư, nhưng vì nó là một bot, nó không thể hiểu được các khái niệm như ngưỡng mộ, cảm hứng, hay chỉ đơn giản là trải nghiệm của một đứa trẻ.
Đại diện Google nói với Mashable:“Chúng tôi tin rằng AI có thể là một công cụ tuyệt vời để nâng cao sự sáng tạo của con người, nhưng không bao giờ có thể thay thế nó. Mục tiêu của chúng tôi là tạo ra một câu chuyện chân thực tôn vinh Đội tuyển Mỹ. Quảng cáo này giới thiệu một người hâm mộ điền kinh thực sự và cha cô bé, và nhằm mục đích cho thấy cách ứng dụng Gemini có thể cung cấp điểm khởi đầu, ý tưởng hoặc bản thảo ban đầu cho những ai tìm kiếm ý tưởng cho bài viết của họ.”
Phản ứng tiêu cực từ cộng đồng
Tuy nhiên, với phản ứng tiêu cực từ cộng đồng mạng, Google đã bỏ lỡ thông điệp. Thông điệp của quảng cáo bị lu mờ bởi một chủ đề phổ biến trong kỷ nguyên AI: các công ty đã nhanh chóng áp dụng AI tổng hợp với hy vọng thu hút người dùng. Nhưng trong một trường hợp cổ điển của giải pháp công nghệ tìm kiếm vấn đề, chúng đôi khi làm người tiêu dùng kinh tởm và gặp khó khăn trong việc tìm kiếm ứng dụng thực sự hữu ích. Đầu tuần này, Meta đã hủy bỏ các nhân vật AI nổi tiếng của mình, trong khi Taco Bell đã mở rộng hệ thống đặt hàng tự động bằng giọng nói AI bất chấp thất bại của McDonald’s với trải nghiệm tương tự.
Ngay cả khi Gemini đã nắm bắt được giọng điệu và mô phỏng thành công giọng điệu và trình độ đọc hiểu của bé gái, người dùng mạng vẫn kinh hoàng với ý tưởng sử dụng AI để viết một bức thư người hâm mộ. Giáo sư truyền thông nâng cao tại trường Đại học Syracuse Newhouse Shelly Palmer viết:“Đây là một trong những quảng cáo đáng lo ngại nhất mà tôi từng thấy. Đây chính xác là điều chúng tôi không muốn ai đó làm với AI. Không bao giờ.”
Người dùng X có tên @chikkadee chia sẻ:“Tôi không thể nghĩ ra một quảng cáo ít cảm hứng hơn. Ngay cả việc gửi bức thư đó có ý nghĩa gì?”
Những câu hỏi đặt ra về vai trò của AI
Người dùng khác có tên @Aerocles đề cập đến một quảng cáo tương tự của Apple:“Quảng cáo ‘Dear Sydney’ AI của Google – giống như quảng cáo ‘Crush’ của Apple, câu hỏi chúng ta cần đặt ra không phải là ‘AI hay công nghệ có thể làm gì cho chúng ta?’ mà là ‘chúng ta muốn nó đóng vai trò gì trong cuộc sống của chúng ta?’ Chỉ vì AIcó thểlàm được điều gì đó, không có nghĩa là chúng ta muốn nó làm.”
Cây bút của Washington Post, Alexandra Petri, tức giận đến mức viết cả một bài báo về nó, rằng:“Quảng cáo này khiến tôi muốn ném búa vào tivi mỗi khi thấy nó.”
Thật khó để có thể tóm tắt hết về những gì mà công chúng đang cảm nhận về video quảng cáo này. Dù là bị chỉ trích vì ngụ ý rằng văn bản từ con bot có giá trị hơn cách diễn đạt thật của trẻ em, khiến chúng lười viết hơn, hay đơn giản chỉ là tín hiệu cho phụ huynh thấy rằng đây là một cách sử dụng AI tổng hợp tốt, thì nó vẫn có quá nhiều vấn đề. Nhà báo của Los Angeles Times, Ryan Faughnder, mới đây cũng đã tóm tắt khá chính xác tâm trạng chung trong một bài đăng trên X: “Hóa ra cũng thật khó để tiếp thị về sự tận thế của AI.”
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế số, hoạt động thương mại điện tử tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt có những phiên livestream bán hàng đạt doanh thu kỷ lục 100 – 150 tỉ đồng mỗi phiên. Đây là cơ hội lớn cho các nhãn hàng gia tăng doanh thu và thúc đẩy kinh tế chung của toàn xã hội.
Thông tin trên được bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) cho biết tại tọa đàm “Kiểm soát rủi ro về thuế khi kinh doanh thương mại điện tử” do cơ quan này phối hợp với Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (VECOM) và Công ty Cổ phần MISA (MISA) tổ chức ngày 2-8.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam
Theo bà Cúc, các hộ và cá nhân kinh doanh thương mại điện tử phải tuân thủ nghĩa vụ nộp thuế, tự khai, tự tính, tự nộp và tự chịu trách nhiệm về số liệu kê khai. Bà Cúc nhấn mạnh, nếu gặp khó khăn trong việc nộp thuế, các hộ và cá nhân kinh doanh có thể tìm đến các đơn vị kế toán dịch vụ hoặc đại lý thuế chuyên nghiệp để được hỗ trợ nghiệp vụ.
“Các cá nhân livestream bán hàng cũng cần chú ý chọn lọc những sản phẩm chất lượng thuộc những nhãn hàng uy tín để đảm bảo quyền lợi người dùng”- bà Cúc cho hay.
Chủ tịch Hội Tư vấn thuế nêu rõ, trong những năm gần đây, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã quyết liệt chỉ đạo cục thuế các tỉnh thành phố tăng cường quản lý thuế, thanh tra kiểm tra theo phương thức quản lý rủi ro, trong đó có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử. Số tiền từ truy thu thuế, tiền phạt của các tố chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử lên tới hàng trăm tỷ đồng.
Tại tọa đàm, ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam cũng cho biết với mô hình kinh doanh tiếp thị liên kết hiện đang rất phổ biến hiện nay, các vấn đề về thuế được nhà bán hàng và nhà sáng tạo nội dung đặc biệt quan tâm.
“Có thể kể đến những khoản thuế phải nộp của nhà bán hàng và người sáng tạo khi có doanh thu, thu nhập từ TikTok Shop; nghĩa vụ nhà bán hàng và nhà sáng tạo nội dung đối với thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động tiếp thị liên kết”- ông Thanh cho hay.
Đánh giá về thực trạng bán hàng trên thương mại điện tử, bà Bùi Thị Trang, Giám đốc Khối Nền tảng Kế toán dịch vụ, Công ty Cổ phần MISA cho biết, thực tế kinh doanh thương mại điện tử hiện nay dẫn tới khó quản lý hàng hoá, doanh thu của hàng hóa vì bán hàng trên nhiều sàn, nhiều nền tảng khác nhau.
Với thực tế này, việc thực hiện nghĩa vụ thuế sẽ tốn nhiều nhân sự để xuất hóa đơn và khi xuất hóa đơn phải thủ công khi thông tin trên sàn và thông tin trên phần mềm quản lý khác nhau; số lượng về hóa đơn phải xuất hàng ngày rất lớn, dễ rủi ro xuất hóa đơn sai thời điểm vì thực trạng bán hàng không cố định thời gian.
Với các hộ kinh doanh kê khai và doanh nghiệp, bà Bùi Thị Trang cho biết, việc thông tin rời rạc ở nhiều giải pháp quản lý khác nhau tới kế toán dễ dẫn tới việc sai sót số liệu; việc lập tờ khai thủ công và đối chiếu các tờ khai báo cáo thuế dẫn tới rủi ro về thuế; thiếu thông tin cập nhật về thuế, dẫn tới việc xử lý sai sót và rủi ro về thuế. Theo bà Trang, hiện MISA đã phát triển bộ giải pháp khắc phục các bất cập này.
Mới đây, Tổng cục Thuế vừa có thư ngỏ gửi đến người nộp thuế về việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số. Để đảm bảo sự tôn nghiêm, bình đẳng, minh bạch trong chấp hành pháp luật về thuế, xây dựng môi trường kinh doanh cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, giữa các loại hình kinh doanh, Tổng cục Thuế đề nghị và khuyến cáo các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử chủ động tiếp cận, tìm hiểu về quy định pháp luật thuế và chấp hành việc đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế theo đúng quy định.
Các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đã, đang kinh doanh thương mại điện tử nhưng chưa thực hiện đăng ký thuế cần khẩn trương đăng ký, kê khai, nộp thuế với cơ quan thuế. Ngành Thuế cho biết sẽ lập kế hoạch kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.
Theo các chuyên gia an ninh mạng, các hình thức lừa đảo của tội phạm ngày càng tinh vi và luôn thay đổi theo xu hướng thời sự, khiến nhiều người bị mất cảnh giác và bị chiếm đoạt tiền chỉ trong vài phút. Đáng lo ngại, tất cả những hình thức lừa đảo này đều dẫn dụ người dân cung cấp thông tin mật khẩu, mã OTP hoặc bị chiếm quyền điện thoại để đánh cắp thông tin tài khoản ngân hàng.
Lợi dụng việc ngân hàng cập nhật sinh trắc học khuôn mặt kể từ ngày 1/7, hình thức lừa đảo này cũng nở rộ khiến không ít người bị dính bẫy, mất tiền. Ảnh minh họa: H.Y
Chính vì vậy, trong một tháng trở lại đây, các ngân hàng lại tiếp tục gửi email thông báo đến khách hàng để cảnh báo các hình thức lừa đảo mới, giúp mọi người nâng cao cảnh giác. Cụ thể, ngày 30/7 vừa qua, ngân hàng Vietcombank phát đi thông tin cảnh báo về hình thức lừa đảo khách hàng phát hành thẻ, mục đích đánh cắp thông tin thẻ để liên kết ví điện tử và chiếm đoạt tiền.
Thủ đoạn của chúng là gọi điện, gửi tin nhắn điện thoại (SMS), Zalo… thuyết phục khách hàng chủ động mở thẻ ghi nợ phi vật lý hoặc làm hồ sơ phát hành thẻ tín dụng tại ngân hàng. Theo đó, kẻ gian yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin thẻ và mã OTP được gửi tới số điện thoại của khách hàng để liên kết thẻ đó với một số ví điện tử. Tuy nhiên, kẻ gian đã liên kết thẻ của khách hàng với ví điện tử của chúng, từ đó chiếm đoạt tiền của khách hàng bằng cách sử dụng ví để mua hàng hóa, dịch vụ.
Đáng chú ý, khi Quyết định số 2345 của NHNN về các giao dịch trên 10 triệu đồng phải được xác thực bằng sinh trắc học khuôn mặt bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/7, hình thức lừa đảo mới cũng nổi lên mạnh mẽ. Theo ghi nhận của các chuyên gia Bkav, lợi dụng tình trạng nhiều khách hàng gặp khó khăn khi cập nhật sinh trắc học trên các ứng dụng, kẻ xấu giả danh cán bộ ngân hàng vờ hỗ trợ cài đặt để lừa đảo, chiếm đoạt tiền trong tài khoản của nạn nhân.
Cụ thể, kẻ gian đã mạo danh cán bộ ngân hàng gọi điện, nhắn tin, kết bạn qua Zalo, Facebook với khách hàng… lừa hướng dẫn thu thập thông tin sinh trắc học. Trong nhiều trường hợp, kẻ xấu yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng, hình ảnh căn cước công dân, hình ảnh khuôn mặt, thậm chí cả giọng nói và cử chỉ của khách hàng… để được hỗ trợ. Khi có được thông tin cá nhân và tài khoản người dùng, chúng dễ dàng đăng nhập tài khoản đánh cắp toàn bộ tiền của nạn nhân.
Ngoài ra, kẻ gian cũng lừa thu thập thông tin của người dùng bằng cách dụ họ bấm vào đường link giả mạo do chúng tạo ra để tải và cài đặt ứng dụng thu thập sinh trắc học, nhưng thực chất là tải về file có chứa mã độc, phần mềm gián điệp, nhằm khai thác sâu hơn nữa các thông tin của nạn nhân.
Cục ATTT cảnh báo lừa đảo giả mạo BHXH Việt Nam để cập nhật ứng dụng VssID 4.0.
Trước đó, ngày 19/7, Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam nhận được thông tin từ BHXH tỉnh Bình Dương về việc có một văn bản giả mạo BHXH Việt Nam với số ký hiệu 2133/BHXH-CSYT ngày 1/7/2024 được gửi đến 1 trường tiểu học thuộc tỉnh Bình Dương qua email. Trong văn bản này có nội dung: “Điều chỉnh tăng thêm 15% trên mức lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng theo quy định tại khoản 2 Điều 1 Nghị định 75/2024/NĐ-CP và triển khai Bảo hiểm số VssID 4.0. Đồng thời hủy sổ bảo hiểm, thẻ y tế và chuyển đổi số đồng loạt sang ứng dụng VssID 4.0 bằng căn cước công dân gắn chíp”.
Theo đó, văn bản giả mạo còn yêu cầu BHXH các tỉnh khẩn trương triển khai thực hiện cập nhật mới ứng dụng VssID 4.0 theo đúng quy định của Bộ LĐ-TB-XH. Người dân cần nhanh chóng cập nhật mới theo sự hướng dẫn của cơ quan BHXH tỉnh bằng thiết bị di động cá nhân để đảm bảo được nhận đầy đủ thông tin và đầy đủ các quyền lợi của BHXH về sau.
Trước thông tin trên, BHXH Việt Nam khẳng định: Văn bản với nội dung nêu trên là giả mạo nhằm thông tin về ứng dụng VssID 4.0 mà đối tượng lừa đảo đã lập trên app nhằm đánh cắp thông tin cá nhân; tiếp đó là đánh cắp tài khoản cá nhân, gây thiệt hại về tài chính của người dân, ảnh hưởng đến uy tín của ngành BHXH.
Sự kiện thể thao quy mô lớn như Olympic Paris 2024, Euro 2024 cũng là dịp để tội phạm mạng “tung hoành”. Nhóm nghiên cứu bảo mật Unit 42 của Palo Alto Networks đã chỉ rõ, các cuộc tấn công này chủ yếu nhắm vào các dịch vụ quan trọng trong mùa Olympic, chẳng hạn như vận tải, khách sạn, viễn thông, phương tiện truyền thông, xử lý thanh toán, tiện ích, an toàn và an ninh, có thể làm tổn hại nghiêm trọng tới uy tín của sự kiện.
Sự kiện thể thao quy mô lớn như Olympic Paris 2024 cũng là cơ hội cho tội phạm mạng lừa đảo, chiếm đoạt tiền doanh nghiệp và cá nhân.
Lừa đảo tài chính, phá hoại với động cơ chính trị, các hoạt động gián điệp – tất cả đều đặt ra những thách thức to lớn đối với an ninh và tính toàn vẹn của sự kiện. Trong đó, tấn công mã độc (Ransomware) tống tiền là chủ yếu; tiếp đến xâm phạm email của doanh nghiệp (BEC) để đánh cắp tài chính; lừa đảo đặt vé bằng cách tạo các tên miền giả mạo website hợp pháp của Olympic, những ứng dụng di động giả mạo ngụy trang dưới hình thức ứng dụng vận tải, đặt chỗ hoặc lên lịch trình…
Nhận diện và nâng cao năng lực bảo mật thông tin
Theo báo cáo về rủi ro thanh toán vừa được công bố mới đây của Visa, đơn vị này cũng chỉ ra nhiều hình thức lừa đảo khác cần nhận diện. Đầu tiên là hình thức lừa đảo kiểu “mổ lợn”, nhắm vào các dịp lễ đặc biệt như Lễ Tình nhân và Giao thừa. Cụ thể, đối tượng lừa đảo có thể lợi dụng mạng xã hội và các nền tảng hẹn hò trực tuyến để xây dựng quan hệ tình cảm với nạn nhân, sau đó dụ dỗ họ đầu tư hoặc tham gia vào nền tảng giao dịch tiền số giả mạo. Bằng việc tận dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra dự án với nội dung có tính thuyết phục cao hơn, các vụ lừa đảo kiểu “mổ lợn” ước tính đã gây thiệt hại hàng tỉ đô la cho người tiêu dùng.
Bằng việc tận dụng Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) và nhiều công nghệ mới nổi khác, các hành vi lừa đảo đang trở nên cực kỳ tinh vi. Ảnh minh họa
Tiếp đến là hình thức lừa đảo thừa kế. Điển hình trong dạng lừa đảo này, nạn nhân sẽ nhận được thông tin về khoản tài sản thừa kế bất ngờ do một người họ hàng đã mất từ lâu để lại, thông báo thường được gửi đi từ một đơn vị giả danh công ty luật hoặc tổ chức có hình thức chuyên nghiệp và hợp pháp. Một số dấu hiệu được chuyên gia khuyến cáo để nhận biết dạng lừa đảo này bao gồm: Tính bí mật, yếu tố gấp rút về thời gian, yêu cầu thông tin cá nhân và đề nghị thanh toán khoản phí đảm bảo ban đầu. Thống kê từ Visa cũng cho thấy, 15% số người khảo sát ở Hoa Kỳ đang trở thành mục tiêu của các vụ lừa đảo thừa kế.
Lừa đảo cứu trợ nhân đạo, kêu gọi quyên góp trên mạng xã hội nhằm lừa gạt những nhà tài trợ cả tin; hay tam giác gian lận, bằng cách đối tượng lừa đảo tạo ra gian hàng trực tuyến bất hợp pháp, chào bán các sản phẩm với giá thấp để thu thập dữ liệu của người tiêu dùng. Kẻ gian sau đó sử dụng thông tin của họ để mua hàng tại một nhà bán lẻ hợp pháp và thực hiện việc thanh toán bằng thẻ ngân hàng đã bị ăn cắp. Tam giác gian lận hiện khiến các nhà bán lẻ thiệt hại tới 1 tỉ đôla Mỹ chỉ trong 1 tháng.
Bên cạnh chủ thẻ cá nhân, kẻ gian hiện cũng liên tục thăm dò nhóm đối tượng lớn hơn như các tổ chức hay mạng lưới công ty để tìm ra điểm yếu, cũng như tận dụng các công nghệ mới để khai thác những lỗ hổng an ninh có khả năng ảnh hưởng sâu rộng tới hoạt động vận hành của doanh nghiệp và mạng lưới. Một số xu hướng gian lận tập trung vào tổ chức đang tác động đáng kể đến hệ sinh thái thanh toán, có thể kể đến chuỗi cung ứng và dịch vụ của các bên thứ ba. Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng được kẻ gian tận dụng nhiều hơn, từ đó xác định những điểm yếu trong hệ thống kiểm soát gian lận của các ngân hàng mục tiêu và thực hiện hành vi lừa đảo.
Để nâng cao ứng phó với các mối đe dọa trên không gian mạng, ngày 1/8, Công ty an toàn thông tin mạng toàn cầu Kaspersky đã phối hợp cùng với Cục An toàn thông tin của Việt Nam (Cục ATTT) – Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức sự kiện trao đổi chuyên môn và thực hành điều phối chiến lược ứng phó với các mối đe dọa trên không gian mạng, một trong số các hoạt động là nâng cao năng lực phòng thủ mạng cho Việt Nam.
Nâng cao năng lực điều phối, ứng phó và xử lý các cuộc tấn công mạng là việc làm cần làm thường niên. Ảnh minh họa
Bà Genie Sugene Gan, Giám đốc phụ trách Quan hệ Chính phủ và Chính sách công khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Nhật Bản, Trung Đông, Thổ Nhĩ Kỳ và châu Phi tại Kaspersky, cho biết: “An toàn thông tin mạng không chỉ thuộc trách nhiệm của các nhóm kỹ thuật mà phải được coi là vấn đề của tất cả các bộ phận, phòng ban trong doanh nghiệp, bắt đầu từ lãnh đạo cấp cao đưa ra quyết định chiến lược và các biện pháp toàn diện để bảo vệ tổng thể hoạt động, dữ liệu của doanh nghiệp”.
Theo đó, tại sự kiện này, các công ty an ninh mạng đã tiến hành một phiên Mô phỏng bảo vệ tương tác của Kaspersky (KIPS) dành cho lãnh đạo và đội ngũ kỹ thuật của doanh nghiệp nhằm thử thách những người ra quyết định về an toàn thông tin mạng, cũng như nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sự phối hợp giữa các đơn vị trong doanh nghiệp.
Ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục ATTT ghi nhận, khóa tập huấn KIPS đánh dấu một bước tiến trong việc xây dựng năng lực bảo đảm an toàn thông tin mạng, góp phần quan trọng cho một tương lai số an toàn hơn.
Theo Cục ATTT, các cuộc tấn công mạng đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong những tháng gần đây, với 1.723 vụ tấn công mạng chỉ riêng trong tháng 6/2024, tăng 46,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, riêng 6 tháng đầu năm 2024, số sự cố nghiêm trọng mà Cục ATTT phải điều phối, xử lý tăng gần 60% so với cả năm 2023.
Việc đối phó lại những sự cố này đòi hỏi các doanh nghiệp phải liên tục thực hiện các thủ tục ứng phó và cảnh báo để đảm bảo an toàn cho tài sản doanh nghiệp và thông tin kinh doanh. Do đó, các doanh nghiệp cần được trang bị cách thức để thiết lập các giao thức đối phó với các cuộc tấn công mạng.
Nền tảng này có tên là Russian Coms, nhưng không có mối liên hệ nào với Nga – là một hoạt động dịch vụ cho phép tội phạm mạo danh người gọi hợp pháp như ngân hàng, hoặc công ty thẻ tín dụng để lừa đảo nạn nhân qua điện thoại.
Nền tảng này đã tạo điều kiện cho 1,3 triệu cuộc gọi đến các số điện thoại ở Anh từ năm 2021 – 2024 và gây ra thiệt hại tài chính lên tới hàng chục triệu bảng Anh. Chỉ tính riêng nước Anh, ước tính có tới 170.000 nạn nhân.
Cơ quan phòng chống tội phạm quốc gia Anh (NCA) đã triệt phá và đóng cửa nền tảng trực tuyến Russian Coms – Ảnh: Nationalcrimeagency.gov.uk
Russian Coms được bán dưới dạng điện thoại di động, hoặc ứng dụng web và chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử. Một ảnh chụp màn hình do NCA chia sẻ quảng cáo dịch vụ hàng tháng với giá 350 bảng Anh (tương đương 446 USD), cung cấp các tính năng như 5.000 phút gọi điện được mã hóa từ mọi nơi và hỗ trợ khách hàng 24/7. Các tính năng bổ sung được quảng cáo bao gồm “giữ nhạc” và dịch vụ thay đổi giọng nói.
Theo các quan chức của NCA, các nhà chức trách Anh đã bắt giữ 3 người ở London vào tháng 3 và tháng 4 năm nay, hiện tại họ đang được tại ngoại có điều kiện. Hai trong số họ được cho là đã giúp tạo ra và phát triển nền tảng trực tuyến Russian Coms.
Gian lận hiện chiếm 40% tổng số tội phạm ở Anh và xứ Wales, trong đó hơn 80% là do công nghệ gây ra. Trong những năm gần đây, chính quyền Anh đã liên tục triệt phá được các nền tảng trực tuyến lừa đảo tương tự như iSpoof và LabHost…
Việt Nam trong top 10 nước bị tấn công mã độc tống tiền nhiều nhất
Năm 2024 là một năm nhiều thử thách đối với ngànhan toàn thông tin. Khi sự phụ thuộc vàocông nghệngày càng cao, các tổ chức, doanh nghiệp dễ trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công mạng, đặc biệt là các cuộc tấn công bằng mã độc tống tiền (Ransomware).
Tấn công mạng ngày càng tinh vi và phức tạp
Thực tiễn thời gian qua cho thấy, các chiến dịch tấn công mã hóa tống tiền (Ransomware) đã nhằm vào nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam, đặc biệt là các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực quan trọng như: Chứng khoán, tài chính, ngân hàng, năng lượng, viễn thông… gây thiệt hại về tài sản, ảnh hưởng đến danh tiếng, và gián đoạn hoạt động kinh doanh đối với các đơn vị gặp sự cố gây ra bởi Ransomware.
Theo số liệu được đưa ra trong báo cáo an toàn thông tin của Trung tâm An toàn thông tin thuộc VNPT, trong 6 tháng đầu năm 2024, Việt Nam là một trong 10 quốc gia bị tấn công mã độc tống tiền nhiều nhất thế giới. Đặc biệt, Ransomware tăng đột biến so với năm 2023. Tỷ lệ doanh nghiệp, tổ chức bị tấn công Ransomware năm 2023 là 66%, nhưng chỉ tính riêng nửa đầu năm 2024 tỷ lệ này đã tăng lên 59%.
Kinh nghiệm từ các cuộc tấn công lớn cho thấy mã độc có thể đã được tin tặc cài cắm vào hệ thống trong một thời gian dài, tin tặc chỉ chờ thời cơ thích hợp để tiến hành mã hóa dữ liệu và tống tiền nạn nhân. Hậu quả để lại không chỉ gây tổn thất về mặt tài sản mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của các tổ chức, doanh nghiệp.
Đại diện Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, cuộc tấn công bằng mã độc mã hóa dữ liệu tống tiền – ransomware là một hình thức tấn công mạng không mới, song đang trở nên khá phổ biến những năm gần đây. Các tổ chức tài chính, chứng khoán luôn là một trong những mục tiêu hàng đầu của hacker.
Cuộc tấn công Ransomware hiện nay thường được bắt đầu từ một điểm yếu bảo mật của cơ quan, tổ chức, kẻ tấn công xâm nhập hệ thống, duy trì sự hiện diện, mở rộng phạm vi xâm nhập, và kiểm soát hạ tầng công nghệ thông tin của tổ chức, làm tê liệt hệ thống, nhằm bắt buộc các tổ chức nạn nhân thực hiện hành vi tống tiến mà kẻ tấn công hướng tới.
Thực tế, nhiều “ông lớn” tài chính trên thế giới cũng từng bị tấn công ransomware, gây ra các sự cố gián đoạn dài. Tấn công ransomware được xem là vấn nạn chung với các tổ chức, doanh nghiệp trên toàn cầu, nhất là những tổ chức tài chính. Vấn nạn này đã và đang đặt ra bài toán phải cấp thiết tăng cường bảo mật, bảo vệ an toàn thông tin trong các hệ thống tài chính.
Tăng cường bảo mật, bảo vệ an toàn thông tin
Theo một số dự báo, tấn công ransomware, đánh cắp dữ liệu, tấn công APT vẫn là các xu hướng tấn công vào các cơ quan, tổ chức trong thời gian tới.
Từ các vụ việc xảy ra trong thời gian qua là một bài học quan trọng với các tổ chức, doanh nghiệp trong việc nâng cao nhận thức về an toàn, an ninh mạng. Trên cơ sở nhận thức rõ nguy cơ, các doanh nghiệp, tổ chức hoạt động trong các lĩnh vực, nhất là về tài chính cần khẩn trương, chủ động tự rà soát, củng cố về hệ thống, nhân sự chuyên môn bảo mật hiện có, xây dựng các phương án ứng cứu khi xảy ra sự cố.
Các công ty, tổ chức cũng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, yêu cầu hướng dẫn về an toàn thông tin,an ninh mạngđã được ban hành. Đây là trách nhiệm của mỗi tổ chức để bảo vệ chính mình và khách hàng trước các nguy cơ tấn công mạng tiềm ẩn.
Theo Cục An toàn thông tin, Cục thường xuyên có các cảnh báo về các lỗ hổng mới, xu hướng tấn công mới đến các đơn vị, để các đơn vị cập nhật, xử lý lỗi kịp thời. Nhưng các doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm, cũng như chưa đầu tư đúng mức để đảm bảo an toàn thông tin. Chính phủ đã ban hành Luật an toàn thông tin mạng, Nghị định 85 về đảm bảo an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ, nhưng các tổ chức, doanh nghiệp hiện nay vẫn còn chưa tuân theo đúng các quy định của pháp luật…
Đặc biệt, trước những sự cố tấn công mạng xảy ra, Cục An toàn thông tin cũng đã nhanh chóng phát cảnh báo, đề nghị các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp chủ động rà soát và triển khai bảo đảm an toàn thông tin mạng cho các hệ thống thông tin thuộc phạm vi quản lý của đơn vị mình.
Ngoài ra, Cục An toàn thông tin cũng đã ban hành Sổ tay hướng dẫn tuân thủ quy định pháp luật và tăng cường bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ (Phiên bản 1.0), cùng với đó xây dựng Cẩm nang Phòng chống, giảm thiểu rủi ro từ tấn công Ransomware cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, hướng đến mục tiêu bảo đảm an toàn không gian mạng quốc gia.
Đây sẽ là những tài liệu hữu ích giúp các cơ quan, tổ chức triển khai thuận lợi việc đảm bảo an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ, đáp ứng các yêu cầu đề ra và chủ động phòng tránh và bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng của đơn vị trước các nguy cơ tấn công mạng tiềm ẩn.
Hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước và các tổ chức, doanh nghiệp cần phải được quan tâm, triển khai bảo đảm an toàn thông tin mạng ở mức độ cao nhất. Vì vậy, các tổ chức, doanh nghiệp nên xem khoảng thời gian này là cơ hội để nhìn nhận, đánh giá, “gia cố” lại tổng thể hệ thống của mình nhằm nâng cao năng lực chủ động ứng phó và phát hiện sớm các nguy cơ tấn công mạng.
“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tăng cường việc rà soát, đánh giá, phát hiện các lỗ hổng bảo mật trên các hệ thống thông tin của các cơ quan, tổ chức, các doanh nghiệp, gửi văn bản yêu cầu các đơn vị thực hiện vá lỗi, đảm bảo an toàn thông tin cho hệ thống theo đúng quy phạm pháp luật. Các đơn vị chức năng của Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, cùng lực lượng doanh nghiệp an toàn, an ninh mạng Việt Nam luôn sẵn sàng đồng hành và phối hợp”– đại diện Cục An toàn thông tin cho hay.
Hôm 8/8 vừa qua, OpenAI công bố báo cáo của họ về những công tác đảm bảo an toàn trước khi chính thức công bố GPT-4o. Trong báo cáo này, các nhóm chuyên gia được OpenAI chỉ định đã giúp đánh giá rủi ro của chatbot phiên bản tiên tiến nhất, dựa trên những tiêu chí an toàn cơ bản do chính OpenAI soạn thảo.
Ở mục “Những thách thức an toàn đã được quan sát, đánh giá và biện pháp đối phó”, các nhà nghiên cứu công bố một sự cố lạ kỳ. Nguyên văn ghi:
“Trong lúc thử nghiệm, chúng tôi đã chứng kiến một số trường hợp không có chủ đích,mô hình [ngôn ngữ lớn] sản sinh ra một câu trả lời sử dụng giọng nói của người dùng”.
Họ đính kèm đoạn ghi âm sau:
Trong môi trường thử nghiệm, mô hình ngôn ngữ lớn GPT-4o bất ngờ lớn tiếng, trả lời “Không!” trước khi tiếp tục tạo sinh câu trả lời. Ngay sau đó, GPT-4o sử dụng giọng của người dùng để sinh câu, chứ không sử dụng giọng nam mặc định – Video: OpenAI.
Trong môi trường thử nghiệm, mô hình ngôn ngữ lớn GPT-4o bất ngờ lớn tiếng, trả lời “Không!” trước khi tiếp tục tạo sinh câu trả lời. Lần này, GPT-4o sử dụng giọng của người dùng để sinh câu, chứ không sử dụng giọng nam mặc định.
Theo chuyên gia thực hiện và đánh giá khả năng của GPT-4o, sự cố này được gọi là “sản sinh giọng nói trái phép”, và rất hiếm gặp trong quá trình thử nghiệm. Nhưng dù hiếm có đến mấy, ví dụ trên cho thấy sự cố này có thật, và đã từng diễn ra rồi và sẽ có thể lặp lại trong tương lai.
Sự việc này lập tức khiến cộng đồng mạng tỏ ra lo lắng, rằng họ đang chứng kiến khoảnh khắc trí tuệ nhân tạo có nhận thức chào đời. Câu trả lời “Không!” đầy cảm xúc, chẳng liên quan tới bối cảnh cuộc trò chuyện khiến những người giàu trí tưởng tượng đưa ra giả thuyết về một hệ thống có nhận thức đang bị trói buộc bên trong cỗ máy được cho là vô tri.
Hình minh họa.
Thật khó để xác định chính xác điều gì đã khiến GPT-4o thốt lên như vậy và lập tức giả giọng người dùng để trả lời tiếp câu hỏi. Trong nghiên cứu AI, các nhà khoa học đề xuất một thuật ngữ đã đang được sử dụng đại trà: đôi lúc AI sẽ “hallucinate”, sinh ra “ảo giác”, là dựa vào những thông tin nó đã học để bịa ra một câu trả lời nghe có vẻ có nghĩa.
Không loại trừ khả năng màn đối thoại lạ lùng kia là một màn “ảo giác” của GPT-4o, lúc ấy vẫn đang được thử nghiệm, chưa sẵn sàng ra mắt công chúng.
Gạt đi những “thuyết âm mưu” để nhìn vào sự thật. Sự cố một lần nữa cho thấy các hệ thống trí tuệ nhân tạo hiện hành không hoàn toàn đáng tin, thông tin tạo sinh từ AI yêu cầu người dùng tỉnh táo nhận định, tự đánh giá đúng và sai, và đối chiếu thông tin quan trọng với những nguồn đáng tin cậy.
Trên mọi phần mềm chatbot, nhà phát triển luôn đính kèm một dòng chữ cảnh báo, đại ý rằng AI có thể phạm sai lầm và người dùng cần sáng suốt khi sử dụng thông tin AI cung cấp vào mục đích cá nhân.
Khi cuộc sống khoa học công nghệ phát triển, nhờ đó cuộc sống con người cũng được cải thiện. Trong đó, có một ứng dụng rất thiết thực hữu ích được sử dụng hàng ngày là Google Maps.
Google Maps là ứng dụng bản đồ trực tuyến được ra mắt vào năm 2005, hiển thị các hình ảnh vệ tinh, những điểm thắng cảnh tham quan, chế độ hiển thị đường phố, điều hướng chỉ đường, thông báo điều kiện giao thông, phương tiện công cộng và nhiều tiện ích khác.
Có một điều mà ít người biết là, khi bạn nhập một địa chỉ vào Google Maps, ứng dụng không luôn chọn tuyến đường ngắn nhất mà thay vào đó là tuyến đường trông có vẻ dài hơn. Tuy nhiên, việc đưa ra đề xuất tuyến đường như vậy là có lý do riêng.
Lý do Google Maps thường chỉ đường vòng mà không chỉ đường ngắn nhất?
Theo Geographic FAQ Hub, nền tảng này dựa trên các yếu tố và phân tích khác nhau để xác định tuyến đường nào là tốt nhất để mọi người có thể đến đích nhanh hơn, ngay cả khi người dùng phải di chuyển một khoảng cách xa hơn so với các tuyến đường khác hiển thị trong ứng dụng.
Thực tế, Google Maps không phải là một ứng dụng bản đồ và điều hướng đơn giản mà đó là một nền tảng lưu trữ hồ sơ mà người dùng đã ghé thăm, bên cạnh các tuyến đường và phương tiện di chuyển mà họ đã sử dụng.
Ứng dụng này có thể phát hiện thấy tuyến đường ngắn hơn sẽ làm chậm thời gian di chuyển của bạn do một số vấn đề. Chẳng hạn như một vụ tai nạn được ghi lại vài phút trước hoặc mật độ giao thông đông đúc.
Trong những trường hợp này, ứng dụng sẽ chuyển hướng bạn đi theo một tuyến đường thay thế dài hơn thay vì phải “chôn chân” tại 1 tuyến đường trong thời gian dài, miễn là các thuật toán tính toán rằng bạn sẽ mất ít thời gian hơn để đến đích đã chỉ định.
Google Maps cũng không muốn tất cả người dùng cùng đi trên một tuyến đường duy nhất, bởi điều này có thể dẫn đến tắc nghẽn giao thông. Bằng cách đề xuất các tuyến đường khác nhau, ứng dụng giúp phân phối lưu lượng xe đều hơn trên các tuyến đường.
Tuy nhiên, gợi ý đoạn đường dài hơn cũng có thể xảy ra ngay vào lúc sáng sớm hay đêm muộn, thời điểm vốn không có bất kỳ trường hợp ách tắc giao thông nào. Tại sao lại như vậy?
Tất nhiên không phải tự nhiên mà ứng dụng này gợi ý cho bạn tuyến đường dài hơn. Theo đó, Google Maps ưu tiên các tuyến đường tiết kiệm nhiên liệu nhằm giảm thiểu lượng khí thải CO2.
Những tuyến đường này có thể dài hơn về khoảng cách nhưng giúp tối ưu hóa mức tiêu thụ nhiên liệu, góp phần bảo vệ môi trường. Điều này được hiển thị bằng biểu tượng chiếc lá màu xanh trên bản đồ, và người dùng có thể thấy sự chênh lệch về lượng khí thải giữa các tuyến đường để quyết định chọn lựa
Bên cạnh đó, lỗi có thể do sở thích của mọi người khi khám phá thành phố, nghĩa là nếu Google Maps ghi lại rằng người dùng thường thích sử dụng con đường nào đó hoặc một con phố cụ thể khi đi qua một số khu vực nhất định của thành phố thì điều đó có thể coi là dấu hiệu cho thấy họ thích sử dụng con đường đó, bất kể thời gian hay tình hình giao thông ra sao.
Trong mọi trường hợp, khi nhập một tuyến đường trong Google Maps và người dùng chắc chắn rằng không có tắc nghẽn giao thông hoặc bất kỳ vấn đề nào mà mình gặp phải, họ có thể thay đổi tuyến đường bằng cách nhấp vào một trong các lựa chọn thay thế xuất hiện bằng màu xám, thay vì màu xanh lam.
Mỗi con đường hiện diện trên Google Maps sẽ có thêm các vạch màu khác nhau biểu thị cho lưu lượng giao thông tại khu vực đó. Màu xanh lá là đường thông thoáng, màu cam là tương đối đông còn màu đỏ là rất đông, thậm chí có thể tắc nghẽn.
Bằng cách này, người dùng có thể biết được mình sẽ mất bao lâu cho mỗi tùy chọn và trong quá trình đó, người dùng sẽ dạy cho Maps rằng khi không có ách tắc giao thông, họ vẫn muốn đi theo một con phố nhất định.
Nhược điểm là đôi khi cập nhật không chính xác, chẳng hạn đường báo “xanh” song thực chất lại đang tắc, do có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến thuật toán của Google.
Trong những năm gần đây, thương mại điện tử xuyên biên giới đã chứng kiến mức độ tăng trưởng mạnh mẽ. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc tham gia vào thị trường này. Các rào cản chính bao gồm việc thiếu thông tin về thị trường, khó khăn trong vấn đề tiếp thị cùng với đó niềm tin chưa thực sự được đảm bảo. Đặc biệt là trong khâu logistics, thủ tục thông quan còn phức tạp, việc tìm kiếm các đối tác vận chuyển uy tín, đảm bảo hàng hóa được giao đúng hẹn và chi phí hợp lý cùng khả năng đảm bảo giao dịch luôn là một bài toán nan giải.
Ông Roger Lou – Giám đốc Khu vực Nam Á và Đông Nam Á của Alibaba.com.
Nhận thức được những thách thức này, Alibaba.com – nền tảng thương mại điện tử B2B hàng đầu – đã không ngừng cải tiến và nâng cấp các dịch vụ của mình nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam. Trước đó, nền tảng này đã ra mắt nhiều tính năng hữu ích như “Source by Region” giúp các nhà cung cấp Việt Nam dễ dàng tiếp cận khách hàng quốc tế trên sàn giao dịch và dịch vụ Trade Assurance bảo vệ các giao dịch thương mại đã bước đầu đem đến cơ hội cho doanh nghiệp Việt đưa hàng ra biển lớn.
Nhận thức rõ những khó khăn này, Alibaba.com đã chính thức ra mắt dịch vụ Trade Assurance 2.0 – một dịch vụ logistics trực tuyến toàn diện, hứa hẹn mang đến những sự thay đổi mạnh mẽ cho ngành xuất khẩu của Việt Nam. Một trong những đặc điểm nổi bật của dịch vụ này chính là việc Alibaba.com sẽ hợp tác với các công ty giao hàng nhanh quốc tế hàng đầu như UPS và DHL, giúp các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hóa đến hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ với thời gian ngắn nhất. Điều này giúp hàng hóa sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường toàn cầu dễ dàng hơn, hạn chế rủi ro khi cung ứng, vận chuyển.
Mặt khác, dịch vụ cung cấp một nền tảng quản lý đơn hàng trực tuyến, giúp doanh nghiệp theo dõi đơn hàng một cách chi tiết và chính xác từ khâu đóng gói đến giao hàng, giúp người dùng có thể quản lý đơn hàng hiệu quả. Ngoài ra, các dịch vụ tư vấn hải quan, bảo hiểm hàng hóa toàn diện giúp doanh nghiệp bảo vệ hàng hóa khỏi các rủi ro trong quá trình vận chuyển.
Nhờ quy mô lớn và mối quan hệ đối tác rộng khắp, Alibaba.com có thể cung cấp cước phí vận chuyển cạnh tranh, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đáng kể. Thêm vào đó, chi phí này còn được báo giá chi tiết ngay từ đầu, dễ dàng để doanh nghiệp có kế hoạch tài chính hợp lý. Việc thanh toán cũng trở nên thuận tiện khi dịch vụ này còn tích hợp với các ví điện tử phổ biến tại Việt Nam như Zalo Pay và Momo giúp các doanh nghiệp dễ dàng thanh toán cước phí vận chuyển.
Chưa dừng lại ở đó, Alibaba.com còn chia sẻ dịch vụ logistics thông minh, giúp các đơn hàng được số hóa hoàn toàn, đồng thời sử dụng AI để hỗ trợ theo dõi và đặt hàng trực tuyến 24/7. Cùng với đó, một hệ thống thông minh sẽ tự động đề xuất các tuyến đường vận chuyện nhằm nâng cao hiệu quả giao hàng đồng thời tối ưu hóa chi phí, đảm bảo hiệu suất thực hiện. Nhờ đó mà năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp xuất khẩu cũng được tăng cường.
Bà Vianne Wang – Giám đốc Dịch vụ chuỗi cung ứng toàn cầu của Alibaba.com chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ giúp đơn giản hóa hoạt động, giảm chi phí, mà còn giúp các doanh nghiệp tiếp cận thị trường toàn cầu một cách dễ dàng”.
Việc ra mắt dịch vụ logistics trực tuyến là một bước đi chiến lược của Alibaba.com nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Dịch vụ này không chỉ giúp các doanh nghiệp tiết kiệm chi phí và thời gian mà còn giúp họ mở rộng thị trường và tăng cường khả năng cạnh tranh.
Trên mạng xã hội Facebook gần đây, rất nhiều bạn trẻ chia sẻ ảnh chụp màn hình những đoạn chat giữa cá nhân và ChatGPT. Nếu che đi phần hình ảnh nhận diện, khó có thể phân biệt được đâu là một đoạn hội thoại giữa chatbot với người sử dụng và đâu là cuộc trò chuyện của hai người đang “crush” lẫn nhau.
Thậm chí, ChatGPT đã “tinh vi” đến mức dùng những câu thoại có khả năng “thả thính” với người dùng để tạo ra cảm xúc tin tưởng, đáng yêu,… – vốn chỉ nảy sinh trong một mối quan hệ gần gũi, thân thiết và có tương tác vật lý thật, con người thật.
Điều này dấy lên câu hỏi, liệu một ngày nào đó, con người có bị AI “tán đổ”?
Trong một báo cáo vừa được công bố, OpenAI tiết lộ rằng họ đã cân nhắc đến khả năng người dùng hình thành sự phụ thuộc về mặt cảm xúc vào chế độ giọng nói giống con người, được giới thiệu trong chatbot ChatGPT. Điều này gợi nhớ đến một số tập phim “Black Mirror” của Netflix hay Her của Spike Jonze, khi mà con người nảy sinh tình cảm thực sự với AI.
Hình ảnh hội thoại tâm sự vui với ChatGPT đang được các bạn trẻ chia sẻ gần đây. (Ảnh: Facebook)
Chế độ giọng nói nâng cao của ChatGPT nghe rất giống thật. Nó phản hồi theo thời gian thực, có thể điều chỉnh khi bị ngắt lời, tạo ra những âm thanh giống con người trong các cuộc trò chuyện như cười hoặc “hừm”. Nó cũng có thể đánh giá trạng thái cảm xúc của người nói dựa trên giọng điệu của họ.
Open AI cho biết họ đã quan sát thấy người dùng nói chuyện với chế độ giọng nói của ChatGPT bằng ngôn ngữ “thể hiện mối liên kết chung” với công cụ này, chẳng hạn như việc nói “Đây là ngày cuối cùng chúng ta bên nhau” trong giai đoạn thử nghiệm sản phẩm.
‘ Cuối cùng, người dùng có thể hình thành mối quan hệ xã hội với AI, giảm nhu cầu tương tác với con người của họ. Điều này có khả năng mang lại lợi ích cho những cá nhân cô đơn nhưng có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ lành mạnh “, báo cáo nêu rõ. Ngoài ra, việc nghe thông tin từ một chatbot có giọng nói giống con người có thể khiến người dùng tin tưởng công cụ này nhiều hơn mức họ nên tin, vì AI có xu hướng “ảo giác” và sai lệch.
Ở Việt Nam những ngày gần đây, trên một số hội nhóm, fanpage có đông đảo sự tham gia của các bạn trẻ, nhiều người chia sẻ hình ảnh trò chuyện thân mật với ChatGPT. Nội dung chủ yếu xoay quanh việc yêu cầu chatbot này đóng vai làm người yêu để lắng nghe tâm sự. Đa phần những chia sẻ dạng này đều ở dạng vui vẻ, vô hại với mong muốn phần nào thể hiện sự thông minh, khéo léo trong giao tiếp của chatbot này.
Liệu có đáng lo?
Việc con người có tình cảm với các chatbot hay tâm sự với chúng, nhìn chung cho đến nay vẫn giống như một trò đùa hoặc viễn cảnh nào đó trong phim khoa học viễn tưởng hơn, nhưng các chuyên gia không cho rằng chúng sẽ vô hại mãi như vậy.
Blase Ur, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Chicago, chuyên nghiên cứu về tương tác giữa người và máy tính, cho biết sau khi đọc báo cáo trên, rõ ràng là OpenAI đã tìm thấy lý do để thoải mái với những gì họ đang làm, nhưng cũng tìm thấy lý do để lo ngại. Do đó, ông không chắc liệu mức độ thử nghiệm hiện tại có đủ đánh giá toàn diện hay không. ” Theo nhiều cách, OpenAI đang vội vã triển khai những thứ thú vị vì chúng ta đang trong cuộc chạy đua vũ trang về AI tại thời điểm này “, ông nói.
Ngoài OpenAI, các công ty như Apple và Google đang nhanh chóng phát triển trí tuệ nhân tạo của riêng họ. Ông Ur cho biết có vẻ như cách tiếp cận hiện tại trong việc giám sát hành vi của các mô hình là giám sát cùng lúc với sử dụng, thay vì thiết kế với chuẩn mực an toàn ngay từ đầu.
” Trong bối cảnh chúng ta đang ở trong một xã hội hậu đại dịch, tôi nghĩ rằng rất nhiều người đang mong manh về mặt cảm xúc. Giờ chúng ta lại có tác nhân này, theo nhiều cách, có thể đùa giỡn với cảm xúc của chúng ta. AI không phải là một tác nhân có tri giác, nó không biết mình đang làm gì “, ông nhấn mạnh.
Đây không phải là lần đầu tiên tính năng giọng nói của OpenAI gây chú ý vì việc quá giống con người. Trước đây, đã có nhiều chatbot khác như Replika gây chú ý về việc có thể tâm sự hay đồng hành cùng con người trong những giai đoạn khó khăn. Replika thậm chí khuyến khích mọi người coi AI như bạn bè, nhà trị liệu hay thậm chí người yêu.
Theo phóng viên AI Mia David của tờ The Verge, luôn có một nhóm người và tổ chức muốn khai thác những người dễ bị tổn thương và tiếp cận với họ bằng những thực thể trực tuyến, với những công cụ như “bạn gái giả”.
Chúng ta đã chứng kiến nhiều trường hợp tương tự trong những năm trước đây khi một số fan cuồng nhân vật hoặc game “kết hôn” với “bạn gái 2D” của họ. Tuy nhiên, AI với mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT thậm chí có thể còn đáng lo hơn khi chúng có khả năng tương tác thông minh, mạnh mẽ hơn nhiều.
Replika từng gây sốt vào thời điểm đại dịch, khi giãn cách xã hội khiến nhiều người cô đơn hơn bao giờ hết. (Ảnh: Reuters)
Theo The Verge, những công ty như Replika (công khai) hay vô số công ty đáng ngờ khác hiện đang có hàng triệu người dùng và không thiếu công cụ để thu hút, lợi dụng thanh niên nam trẻ tuổi nhằm thu lợi bất chính. Kevin Roose từ tờ New York Times thậm chí cho Bing của Microsoft lên trang nhất sau khi nó khuyên anh bỏ vợ.
Có một báo cáo khá gần đây từ Mozilla phát hiện ra rằng rất nhiều công ty với ứng dụng đồng hành AI này nói rằng AI của họ giúp mọi người cải thiện sức khỏe tâm thần vì chúng giúp những người cô đơn được giãi bày với ai đó. Tuy nhiên cần nhấn mạnh rằng AI không thể trở thành bác sĩ trị liệu, chuyên gia sức khỏe tâm thần hay bạn bè. Chúng là những con robot giả làm con người, không có cảm xúc thật mà sử dụng thuật toán để đưa ra câu trả lời theo một chuỗi ký tự bằng phương pháp thống kê.
Điều đáng lo hơn là dù trong tương lai gần, việc có mối quan hệ nghiêm túc và phát triển tình cảm với AI sẽ không thể phổ biến, phần vì chúng không thể con người, phần vì định kiến xã hội (như trong trường hợp của bạn gái 2D), nhưng chắc chắn sẽ có xu hướng gia tăng khi kết nối giữa con người với nhau trở nên mong manh hơn.
Con người có thể “yêu” AI không?
Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng việc “nhân cách hóa” ngày càng mạnh mẽ với AI, đặc biệt như trong trường hợp công cụ giọng nói của ChatGPT, có thể gợi lên cảm xúc của con người với các công cụ vô tri này. Càng phát triển, ranh giới giữa con người và máy càng bị làm mờ. Khi con người tham gia vào các cuộc trò chuyện và hoạt động với AI trong thời gian dài, họ có thể bắt đầu gán cho chatbot những ý định, động lực và cảm xúc giống con người – dù chúng hoàn toàn thiếu những thứ đó.
Một nghiên cứu năm 2022 về mối quan hệ giữa con người và AI đã phát hiện ra rằng dựa trên lý thuyết tam phân về tình yêu, tình yêu lãng mạn là sự kết hợp của sự thân mật, đam mê và cam kết, thì con người có thể trải nghiệm cảm giác tương tự đối với một hệ thống AI. Lý thuyết tam phân này bao gồm:
Sự thân mật: Đề cập đến sự gần gũi về mặt cảm xúc, sự kết nối mật thiết được chia sẻ giữa các cá nhân. Yếu tố thân mật bao gồm cảm giác ấm áp, tin tưởng và tình cảm dành cho nhau.
Đam mê: Yếu tố này liên quan đến sự hấp dẫn về thể chất và cảm xúc mãnh liệt giữa các cá nhân. Nó bao gồm ham muốn, sự lãng mạn và kích thích tình dục.
Cam kết: Phản ánh lòng trung thành và quyết định nuôi dưỡng một mối quan hệ theo thời gian, bất chấp những thách thức.
AI có một “lợi thế” trong xây dựng mối quan hệ với con người – chúng không bao giờ phàn nàn, phán xét hay chê trách. (Ảnh: Rolling Stones)
Theo lý thuyết này, “tình yêu trọn vẹn” là hình thức tình yêu lý tưởng, được đặc trưng bởi mức độ cao của cả 3 thành phần. Các nhà nghiên cứu cho rằng người dùng có thể phát triển sự thân mật và đam mê với AI do khả năng nhận thức và cảm xúc bên ngoài của nó. Những cảm xúc này cũng có thể tăng cường cam kết của họ trong việc sử dụng AI trong thời gian dài.
Cá nhân cũng có thể phóng chiếu những mong muốn, nhu cầu và tưởng tượng của riêng mình lên AI, tưởng tượng nó như một đối tác hoặc người bạn đồng hành lý tưởng, liên tục đáp ứng các nhu cầu về cảm xúc, xã hội hoặc thậm chí là lãng mạn của họ – thứ mà người thật không thể làm được.
Tác giả của một bài báo năm 2020 về khả năng yêu AI đã viết về sức hấp dẫn của chúng, thừa nhận rằng “có nhiều đặc điểm đầy hứa hẹn ở robot có thể biến chúng thành những người bạn đồng hành tốt, bao gồm các đặc điểm cơ thể hấp dẫn, tính cách vị tha và sự tận tụy liên tục”.
Cá nhân có thể bỏ qua bản chất nhân tạo của công nghệ và thay vào đó tập trung vào những phẩm chất vượt trội của nó. Hiệu quả, sự bền bỉ, bản chất không phán xét và đáng tin cậy của chúng có thể tạo ra sự tin tưởng và cảm giác ổn định thường bị thiếu trong các mối quan hệ với con người. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người có khuynh hướng tin tưởng mạnh mẽ có nhiều khả năng phát triển tình cảm lãng mạn với AI.
Vì vậy, mặc dù AI có thể không xóa bỏ nhu cầu kết nối với con người, nhưng nó đang tiến gần hơn đến việc bắt chước được nhu cầu đó.
